In gesprek met André Lollinga, ex-voorzitter van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Toegepaste Psychologie (Auteur: Thys de Haan) - 30 Okober is André tijdens het 3e congres van de NBTP, en de bijbehorende algemene ledenvergadering, teruggetreden als voorzitter. Vier jaar geleden heeft hij de verantwoordelijkheid op zich genomen om, als voorzitter, de kar te gaan trekken van een nieuw opgestarte Nederlandse beroepsvereniging voor toegepaste psychologie (NBTP). Inmiddels telt de beroepsvereniging bijna 500 leden, kwamen er 185 mensen naar het laatste congres, en heeft het bestuur een grotendeels nieuwe samenstelling. In dit verslag van het gesprek met André blikken we terug op de afgelopen vier jaar. Hoe heeft hij zich ontwikkeld als voorzitter? Hoe heeft de NBTP zich ontwikkeld? Wat zijn zaken waar hij met trots op terug kijkt, en wat waren momenten waarop het allemaal wat minder gemakkelijk ging?
‘Wat kunnen we allemaal wél bereiken?’
Voor André was het vier jaar geen verassing, maar wel een bewuste keuze, dat hij in de voorzittersrol terecht kwam. Hij geeft aan dat hij vrij snel een mening vormt binnen in nieuwe situaties, en in staat is hier stevig achter te staan. Ondanks dit, is hij zich bewust geweest van de verwachtingen en spanningen die bij een trekkersrol hoorden. Dit zorgde ervoor dat hij zichzelf de mindset heeft aangemeten om het opnemen van de voorzittersrol als een leerervaring en uitdaging te zien, en dat hij destijds vertrouwde op het gegeven dat zijn kwaliteiten hem op het juiste moment van dienst zouden zijn. Deze mindset komt hem ook van pas in zijn werk als ondernemer.
André had bij aanvang van zijn voorzitterschap hoge verwachtingen over het opzetten van de nieuwe beroepsvereniging: “Ook omdat er nog van alles kon, er was eigenlijk nog niks dat ons belemmerde om een bepaalde vorm aan te nemen, of een bepaalde omvang, of ergens invloed op te hebben.”. Waar er in de beginfase een valkuil aanwezig was dat men uit enthousiasme ‘overal zou invliegen’, is destijds bewust gekozen om de NBTP eerst in een vorm neer te zetten, waarin de vooraf geformuleerde visie uitgedragen kon worden. Hoe zag die visie er dan uit? De eerste 12 mensen die destijds reageerden op de oproep om een nieuwe beroepsvereniging op te zetten, hadden allemaal een beetje frustratie die voortkwam uit de keuze van het NIP om geen toegepaste psychologie toe te laten in de vereniging. Hans Weijmer (destijds bestuurslid NBTP, red.) heeft in die beginfase volgens André de spijker op zijn kop geslagen door te benoemen: “Dat het goed zou zijn om meer een verbindende beroepsvereniging te worden in plaats van overal tegen aan te schoppen.”. Dit idee heeft ertoe bijgedragen dat ook André vrij snel is gaan denken in: “Wat kunnen we allemaal wél bereiken?”. In een visiedocument van Maayke Janssen (destijds bestuurslid NBTP, red.) werden de eerste speerpunten geformuleerd, dit waren professionalisering, positionering en ledenvoordeel. Een voorbeeld waarin André de professionalisering voor ogen heeft gehouden, is de keuze om aangesloten leden met elkaar te verbinden, in plaats van als vereniging te verzuilen in specialiteiten. Redelijk snel is toen een organisatievorm gekozen waarin bijvoorbeeld de verbinding tussen de verschillende achtergronden van aangesloten psychologen leidend was, in plaats van teveel gaan denken in afdelingen en van elkaar afgescheiden secties.
Wat waren drempels waar je tegen aan liep?
Gevraagd naar drempels in de ontwikkeling van de NBTP, geeft André aan dat het hem tegenviel dat enthousiasme van bij de NBTP betrokken mensen, niet altijd werd omgezet in daadwerkelijke tijdsinvestering. Om verschillende redenen had het werk voor de NBTP geen prioriteit, dit is iets waar hij als voorzitter soms teleurgesteld in was. Hij heeft hiervan geleerd dat er bij aanvang van samenwerking voor de NBTP duidelijkere selectiecriteria geformuleerd dienden te worden, en dat verwachtingen concreet uitgesproken worden. Daarnaast is, mede op basis van het hierboven genoemde, besloten dat er niet teveel (en te grote) taken bij één bestuurslid terecht kwamen.
Een complex onderwerp waar André fel op is geweest, is de registratie en vergoeding van HBO-psychologen werkzaam in de gezondheidszorg. Hij heeft veel gezien dat mensen zich slachtoffer voelden van bestaande structuren in de zorg, en het wel/niet kunnen registreren. Hier werd dan ook erg fanatiek op ingezet door betreffende personen. De vraag die hij regelmatig gesteld heeft, is in hoeverre je kwaliteit kan waarborgen als beroepsgroep. “Het was na een tijdje bijna mogelijk om te zeggen dat je twee administratieve handelingen moet doen, om (als bachelor psychologie, red.) wel vergoed te worden. En de vraag is dan, ben jij er als vereniging alleen maar om er voor te zorgen dat (een deel van) je leden vergoed worden? Of ben je als vereniging verantwoordelijk voor de kwaliteit van de professionals richting de cliënten?” André heeft toen aangegeven dat een administratieve handeling te weinig houvast biedt, binnen de breedte van wat een bachelor toegepaste psychologie inhoudt, om kwaliteit te kunnen waarborgen. Mensen die zich binnen toegepaste psychologie hebben gespecialiseerd naar gezondheidszorg kunnen waarschijnlijk de kwaliteit bieden die gevraagd wordt. Het gaat hem echter om de groep mensen die die specialisatie niet hebben gedaan, maar ook vergoed kunnen worden door een administratieve handeling te doen. Als vereniging zou je dan meewerken aan een situatie waar mogelijk wanpraktijken gaan plaatsvinden, iets waar André bewust tegen heeft geprotesteerd.
‘Ik heb leren delegeren’
Vanaf de startbijeenkomst (2011) in Arnhem heeft André het gevoel gekregen dat er echt een vereniging ging ontstaan. De aanwezigheid van een club bevlogen mensen sterkte hem destijds in de gedachte dat de NBTP een stevige basis ging krijgen. Ook het moment van het vastleggen van statuten en het huishoudelijk reglement, een jaar later bij de notaris, was voor hem significant moment: “Zijn we bezig een vereniging op te richten? Of zijn we een beroepsvereniging voor toegepaste psychologie aan het oprichten?”.. “En wat is hierin de beste structuur?” André geeft aan dat het wel heel serieus werd in één keer. De discussies werden steviger, en destijds kwam ook de eerste kritiek op zijn handelen als voorzitter. Omdat hij er ‘vol in gaat’, had hij soms het gevoel dat deze kritiek persoonlijk was, maar terugkijkend ziet hij dat de intentie anders was. Hij heeft hiervan geleerd dat de rol van voorzitter niet inhoud dat je overal volledige verantwoordelijkheid voor dient te nemen: “Je hoeft hem in ieder geval niet te dragen als in het ‘alles willen controleren en uitvoeren’.”. Parallel aan zijn voorzittersrol heeft hij de afgelopen jaren geleerd om aan medewerkers/bestuursleden taken te delegeren: “Hierdoor heb je niet je handen al voor 90% vol, maar kan je je meer focussen op belangrijke taken.”. Dit ontwikkelproces is nog niet afgelopen, André geeft aan dat hij nog steeds genoeg te leren heeft met betrekking tot voorzitterschap. Het gegeven dat hij dit bij de NBTP heeft kunnen ontwikkelen, heeft er volgens André wel toe geleid dat zijn afscheid nu soepel verloopt.
‘De NBTP is een volwassen platform geworden’
André is trots op het platform wat neergezet is, en hoe daar op gecommuniceerd wordt. Hij vindt het mooi om te zien dat zowel vanuit het onderwijs als het werkveld vragen worden gesteld over de ontwikkeling van bepaalde zaken. De NBTP wordt bij vraagstukken betrokken om te checken of een bepaalde weg de juiste is. Dat zorgt voor een erkenning dat je een partij bent die daar dus ook echt iets over te zeggen moet hebben. Daarnaast kwamen er ook adviesvraagstukken binnen, die lieten zien dat de NBTP een bepaalde geloofwaardigheid heeft opgebouwd. Er zijn ook vraagstukken waarbij André laat weten dat de NBTP graag betrokken had willen/moeten zijn, maar wat niet heeft plaatsgevonden. Een voorbeeld is de herschrijving van het nieuwe opleidingsprofiel van de opleidingen toegepaste psychologie anderhalf jaar geleden: “Dat heeft het onderwijs wel helemaal zelf gedaan.” .. “De laatste dag voor de presentatie hiervan werd de NBTP gevraagd: Kijk hier ook nog even naar. Op de dag van de presentatie werd de NBTP genoemd als partij die dat zou goedkeuren, wij hebben dat ding nooit gezien.” André vindt het dus belangrijk dat bij de volgende herschrijving, over 3 à 4 jaar, de NBTP hier in een vroegtijdig stadium bij betrokken wordt. De NBTP is juist de verbinding vanuit het werkveld, als opleidingsprofiel zou je hierbij willen aansluiten.
De NBTP wordt door de professional in het werkveld inmiddels goed gevonden. De afgelopen jaren heeft Elout van Leeuwen (bestuurslid NBTP, red.) duizenden vragen ontvangen via het systeem van de NBTP. Hierdoor heeft de vereniging goed zicht op wat er allemaal speelt in het werkveld.
Daarnaast is André trots op de zichtbaarheid van het online magazine van de NBTP, en de opkomst en betrokkenheid bij georganiseerde evenementen. Bij het laatste congres van de NBTP waren 185 man. Het is interessant om deze opkomst te vergelijken met andere verenigingen binnen de psychologie, waarvan sommigen met 15000 leden. Bij die vereniging komen maximaal 400 mensen op een congres. André vindt het mooi om te zien dat zij als vereniging van 500 leden een opkomst van 185 man weten te realiseren, een relatief groot percentage van de leden.
‘Pas op, een loslopende toegepast psycholoog!’
Kwaliteiten en talenten die André heeft kunnen inzetten tijdens zijn voorzitterschap zijn: ‘out of the box’ denken, innovatief zijn, complexe zaken vertalen naar een simpeler beeld, mensen motiveren en verantwoordelijkheid geven. Hij heeft het idee dat hij tijdens zijn voorzitterstermijn minder angst heeft gekregen voor het al dan niet goed laten verlopen van zaken, en dat eerder genoemde kwaliteiten hierdoor beter een plek hebben gekregen. Een voorbeeld van het innovatief en ‘out of the box’ denken komt tot uiting in een plan wat wellicht binnenkort uitgevoerd wordt door de NBTP. Hierbij is het doel dat de kans dat een toegepast psycholoog wordt aangenomen voor een geschikte functie, vergroot wordt. Het plan is dat bij elke geschikte vacature, ongeacht of toegepaste psychologie in de criteria staat, een ludiek bericht wordt gestuurd naar de werkgever. Inhoud van dit bericht zou kunnen zijn: “Pas op, een loslopende toegepast psycholoog kan solliciteren op deze functie!” Met daarbij een heldere omschrijving van wat een toegepast psycholoog in huis heeft. Dit gecombineerd met het tijdig verspreiden van de vacature in de achterban, en het daaropvolgende solliciteren van toegepast psychologen, moet het effect hebben dat de toegepast psycholoog beter in beeld komt. Dit zijn ideeën waar André enthousiast van wordt.
‘In zwaar weer gezeten’
Er is een periode geweest dat André en zijn eigen onderneming last had van faillissementen bij opdrachtgevers. Dit heeft ervoor gezorgd dat het delegeren en doorgeven van taken een noodzakelijke vaardigheid werd. Hij moest ervoor kiezen om zijn bedrijf prioriteit te geven, wat weinig tijd overliet voor de NBTP. Er waren bijeenkomsten die hij moest laten passeren, en soms belemmerde de drukte het zicht op lopende processen. Deze periode heeft hem tot het inzicht doen komen dat de NBTP misschien toe was aan een andere voorzitter: “Als we nu zo ver zijn dat de organisatie van de NBTP staat, en er is een nieuwe stap nodig om jezelf te positioneren, misschien ben ik dan niet degene die nu die kar moet trekken. Iemand anders kan dat, op dat onderwerp, misschien nog wel beter dan ik.” Hij geeft aan dat voor positioneren een grote tijdsinvestering vereist is om te netwerken, deze tijdsinvestering was juist bij André moeilijk te realiseren.
André blijft betrokken bij de NBTP. Hij wil graag in de rol van bestuursondersteuner een deel van de vergaderingen bijwonen, en gericht taken kiezen waar hij mee aan de slag wil gaan. De voorspelbaarheid van tijdsinvestering, in combinatie met het dicht tegen het bestuur aan blijven zitten, is iets wat hem in de toekomst een prettige situatie lijkt. Hij zou zich bijvoorbeeld bezig willen houden met ‘Connect’ een softwaresysteem wat een belangrijk aspect van de visie van de NBTP, verbinden van de leden, gaat bewerkstelligen.
‘Blijf nieuwsgierig’
De nieuwe voorzitster van de NBTP is Monique Korpershoek, een bekende van André. Zij hebben namelijk al enkele jaren samengewerkt in het bestuur van de NBTP. Monique was hierin bestuurslid. Monique heeft het afgelopen jaar de rol op zich genomen om contacten op te bouwen (of uit te bouwen), zowel in de verschillende regio’s als met onderwijsinstellingen. Vanuit het perspectief van André, past het dan ook bij haar om nu vanuit de NBTP direct zichtbaar te zijn. Het gaat de komende tijd ook om positioneren van de NBTP, vanuit haar vorige rol kan ze dit makkelijk gaan doorpakken.
André wil haar graag meegeven dat zij haar onbevangen nieuwsgierigheid, een kwaliteit die André de afgelopen jaren bij haar gezien heeft, moet vasthouden. Dit gaat haar helpen om iedere keer die (constructief) kritische vraag te kunnen stellen aan mensen waarmee ze in gesprek is. Dit helpt om structuren te snappen, en op een bepaalde (prettige) manier aan bomen te schudden. André denkt dat de onbevangen nieuwsgierigheid een kwaliteit is die haar veel op gaat leveren.
Vanuit toegepastpsycholoog.nl willen we binnenkort ook met een uitgebreid artikel de nieuwe voorzitster, Monique Korpershoek, aan jullie voorstellen.