Voor professionals in de leerlingenzorg op scholen, zoals psychologen, is er nog veel te doen en te weten vóór 1 augustus 2014. Op die datum gaat de Wet op Passend Onderwijs in, een wet die de nodige nieuwe plannen en werkwijzen vraagt van scholen en hun (nieuwe) samenwerkingsverbanden. De schoolpsychologen die op 6 juni een sectiebijeenkomst van het NIP over Passend onderwijs bijwoonden, waren er in ieder geval nog niet helemaal klaar voor.

 Van de circa honderd aanwezigen had de helft het ondersteuningsplan van de eigen school nog niet gelezen (oei…). Wat moet je als psycholoog in het onderwijs echt weten vóór het nieuwe schooljaar? En wat kunnen scholen juist nu hebben aan toegepast (hbo-)psychologen, ook wel TP’ers genoemd?

Als TP’er afgestudeerd in (mentorbegeleiding van pubers met psychische problemen in relatie tot) Passend onderwijs leek deze bijeenkomst me een nuttige bijscholing. In twee uur werden we bijgepraat over de belangrijkste aspecten van de zorgplicht, basisondersteuning, extra ondersteuning in arrangementen, het bijbehorende ontwikkelingsperspectiefplan, de toelaatbaarheidsverklaring voor speciaal- en praktijkonderwijs en uiteraard de rol van de gedragswetenschapper bij dat alles.

Graag concreet
De spreker (Margreet Versteeg, schoolpsycholoog en lid werkgroep Passend onderwijs) kent de psycholoog een ruime en vooral kritische rol toe. Uit haar voorbeelden blijkt dat laatste wel nodig te zijn. Veel samenwerkingsverbanden hebben namelijk moeite met het adequaat formuleren van de interventies die ze als basisondersteuning zullen bieden: ze omschrijven deze globaal of erg ruim, noemen vooral procedures of activiteiten die de deskundigheid van het team moeten bevorderen. Met als gevolg dat zaken die niet direct de leerling helpen wel een hap nemen uit het budget dat bedoeld is voor basisondersteuning. En dat leerlingen en ouders géén duidelijkheid hebben over wat zij kunnen verwachten van hun school.
Ook de psycholoog heeft er vanuit zijn rol veel belang bij te weten welke basisondersteuning de school straks concreet wil leveren en welke stappen afgesproken zijn voor het regelen van extra ondersteuning. Wees alsjeblieft alert op heldere afspraken. (Dus: check het plan of vraag het na!)
Voor wie het ondersteuningsplan nog niet op orde heeft, is het advies om eerst plannen van andere samenwerkingsverbanden via internet te ‘screenen’ en over te nemen wat goed en relevant is. Overigens geldt dat advies ook voor ROC’s: bij mbo-scholen kom je de term Passend onderwijs weinig tegen, terwijl ook zij de plicht hebben elke scholier passend te ondersteunen (al vanuit de Wet gelijke behandeling). Voor de invulling ervan kunnen zij wellicht weer leren van de aanpak van VO-scholen. 

Waar draait het ook alweer om?
Nu zijn die nieuwe regels en vereiste plannen misschien fijn voor mensen die houden van procedures en ‘papierwerk’. Maar daardoor zou je bijna vergeten waar Passend onderwijs om draait: zorgen dat kinderen en pubers op een goede plek komen waar ze zich onder passende begeleiding en met plezier kunnen ontwikkelen. Oftewel de leerling en zijn onderwijsbehoefte centraal.
Dát is ook waar je je als TP’er in het onderwijs op wilt focussen. Gelukkig zijn we als hbo-psycholoog opgeleid en vaak ook ervaren als breed inzetbare professional: we hebben niet alleen kennis van psychische aspecten van leren en ontwikkeling, maar ook de vaardigheden om problemen te verhelderen en vanuit een analyse heel pragmatisch advies en ondersteuning te geven, zowel een-op-een aan leerlingen en docenten als aan een groep, zorgteam, schoolteam of -commissie.
Bij de invulling van hun zorgtaken in het kader van Passend onderwijs doen scholen er daarom verstandig aan op meer plekken een toegepast (hbo-) psycholoog in te zetten.
Waarom werken scholen eigenlijk zo weinig met TP’ers? Denken ze er niet aan, is het nog steeds onbekendheid? Wie het weet, mag het zeggen. Deze TP’er is in ieder geval passend voorbereid!

Kijk voor meer informatie op: www.passendonderwijs.nl; www.steunpuntpassendonderwijs.nl;
http://www.psynip.nl/themadossiers/onderwijs-passend-onderwijs.html;
https://www.vng.nl/files/vng/leeswijzer-ondersteuningsplan-definitieve-versie.pdf; www.nbtp.nl.
Ondersteuningsplannen van regionale samenwerkingsverbanden in PO en VO zijn doorgaans via hun website te vinden.

Geschreven door Corine Willemse

Bio: Mijn naam is Corine, ik ben bijna 46 jaar, toegepast psycholoog, met stage- en afstudeerervaring in het voortgezet onderwijs. Daarnaast ben ik opgeleid en werkzaam (geweest) als journalist en communicatieadviseur. Omdat ik het belangrijk en leuk vind om mij in te zetten voor de toegepaste psychologie, ben ik actief voor de beroepsvereniging NBTP en schrijf ik over actuele ontwikkelingen in mijn interessegebieden jeugd, onderwijs & gezondheid. En ik zoek ander werk, in het noorden.